AB’nin yeni sığınmacı ve göç anlaşmasında neler var?

Avrupa Birliği, sığınmacıların ve göçmenlerin düzensiz gelişleriyle başa çıkmak için yeni kurallar üzerinde anlaşmaya vardı.

Yaklaşık on yıldır süren sert tartışmaların ardından varılan anlaşma, “dönüm noktası” olarak nitelendiriliyor.

Avrupa Parlamentosu ve AB hükümetlerinin temsilcileri, gelecek yıl yürürlüğe girecek olan Yeni Göç ve İltica Paktı adı verilen AB yasaları üzerinde gece geç saatlerde yapılan görüşmelerin ardından anlaşmaya vardı.

Peki bu anlaşmanın detayları neler ve bundan sonra ne olacak?

2015 yılında çoğu Suriye’deki savaştan kaçan bir milyondan fazla insan Akdeniz üzerinden Avrupa’ya ulaştığından beri, AB ülkeleri yeni gelenleri kabul etmekle birbirlerini suçladı.

O tarihten bu yana Birlik, dış sınırlarını ve iltica yasalarını kademeli olarak sıkılaştırdı.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki mültecileri alıkoymak için ülkelerle anlaşmalar yaptı.

2015 yılında Türkiye ile de göç anlaşması imzalandı. Söz konusu anlaşma halen yürürlüktedir. Bazı AB ülkeleri bu anlaşmanın devam ettirilmesinden ve geliştirilmesinden yanadır.

AB verileri, 2020 yılında Avrupa’ya 100 binden az düzensiz göçmenin geldiğini ancak bugüne kadar bu sayının 250 binin üzerine çıktığını gösteriyor.

AB, düzensiz göçü azaltmak ve bunu üye ülkeler arasında adil bir şekilde dağıtmak istiyor.

Yeni anlaşma hangi çözümle sonuçlanıyor?

Anlaşmaya göre her AB ülkesine, ortak göç sisteminde barındırılması gereken yıllık 30 bin kişilik bir kota ayrılacak.

Bu pay, ülkenin milli gelirinin ve nüfusunun büyüklüğü, denizde kurtarma operasyonları da dahil olmak üzere düzensiz sınır geçişlerinin sayısı gibi kriterlere göre hesaplanacak.

Alternatif olarak mülteci kabul etmek istemeyen ülkeler, göçmen kabul eden ülkelere kişi başına yıllık en az 20 bin euro nakit, ekipman veya personel yardımı yapacak.

Türkiye’den gelenleri neler ilgilendiriyor?

Anlaşma, sığınma hakkı kazanma ihtimalinin düşük olduğu düşünülen kişilerin blok içinde yıllarca kalmasını önlemek için yeni bir hızlandırılmış sınır prosedürü getirecek.

Talepler maksimum 12 hafta içinde değerlendirilecek ve reddedilmesi halinde 12 hafta içinde ülkesine geri gönderilecektir.

Bu mekanizma tehlikeli görülen, işbirliği yapmayan veya Hindistan, Tunus ve Türkiye gibi ülkelerden gelen herkese uygulanacaktır.

AB ülkeleri, denizde yakalanan, yasa dışı yollarla girmeye çalışırken yakalanan veya bir ülkenin sınırında sığınma talebinde bulunan kişilere de hızlandırılmış prosedür uygulayabilecek.

Pratikte işe yarayacak mı?

İtalya ve Yunanistan anlaşmayı onaylasa da bazı ülkelerin göçmenlere ev sahipliği yapmayı reddetmesi nedeniyle yeni sistemin uygulanabilirliği konusunda şüpheler var.

AB’nin güney sınırından uzak olan AB ülkeleri mültecileri kabul etme konusunda daha isteksiz.

REKLAM

Bir diğer zorluk ise Avrupa’nın serbest dolaşım bölgesine giren insanların hareketlerini izlemek olacak.

Anlaşmaya kim karşı çıkıyor ve başka hangi sorunlar var?

İnsan hakları grupları, planın, birkaç yıl önce Yunan adalarında ortaya çıkan trajik manzaraları yeniden yaşayarak, AB’nin dış çevresinde daha kalabalık göçmen kampları oluşturma riski taşıdığını söylüyor.

Aktivistler, yeni planın küçüklerin uzun süreli gözaltında tutulmasına yol açabileceğini söylüyor ve anlaşmayı ihtiyacı olanlara yardım etmek yerine insanları uzak tutmaya odaklandığı için eleştiriyorlar.

Macar ve Polonya muhalefetinden de eleştiri geldi. Varşova, savaştan kaçan milyonlarca Ukraynalıya sığınak sağlamış olsa da Müslüman çoğunluklu ülkelerden gelenleri kabul etmiyor.

2024 yılından itibaren uygulamaya konacak anlaşmanın tam olarak yürürlüğe girmesinin iki yılı bulabileceğini de belirtmek gerekiyor.

REKLAM